Điều kiện đối với nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động

Nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động là những cán bộ chịu trách nhiệm trực tiếp trong các hoạt động phục vụ cho hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài là hoạt động đặc thù, là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Các doanh nghiệp muốn hoạt động kinh doanh ngành nghề này phải đáp ứng đủ các điều kiện của pháp luật và phải có Giấy phép hoạt động dịch vụ xuất khẩu lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Do đó, nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động cần đáp ứng các điều kiện khắt khe hơn so với các nhân viên bình thường khác, cụ thể sẽ được Luật Thành Đô làm rõ qua bài viết dưới đây.

I. CĂN CỨ PHÁP LÝ

- Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng năm 2020;

- Nghị định 112/2021/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

- Thông tư 21/2021/TT-BLĐTBXH hướng dẫn Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành;

- Các văn bản pháp luật khác có liên quan.

II. DIỀU KIỆN ĐỐI VỚI NHÂN VIÊN NGHIỆP VỤ CHUYÊN TRÁCH XUẤT KHẨU LAO DỘNG

2.1. Các công việc thuộc nội dung hoạt động dịch vụ đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Theo Điều 9 Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng 2020, nội dung công việc mà nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động cần phải thực hiện bao gồm:

1. Ký kết và thực hiện hợp đồng, thỏa thuận liên quan đến việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

2. Tìm kiếm, phát triển thị trường lao động ở nước ngoài; cung cấp thông tin, quảng cáo, tư vấn về cơ hội việc làm ở nước ngoài.

3. Chuẩn bị nguồn lao động và tuyển chọn người lao động.

4. Tổ chức bồi dưỡng kỹ năng nghề, ngoại ngữ, giáo dục định hướng cho người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài.

5. Quản lý người lao động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

6. Thực hiện chế độ, chính sách đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

7. Thanh lý hợp đồng đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

8. Hỗ trợ giới thiệu việc làm cho người lao động sau khi về nước."

2.2. Về điều kiện của nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động

Tại Khoản 1 Điều 4 Nghị định 112/2021/NĐ-CP, đối với mỗi nội dung hoạt động quy định tại Điều 9 Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài 2020, doanh nghiệp phải có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ chịu trách nhiệm thực hiện, đáp ứng một trong những tiêu chuẩn sau:

a) Tốt nghiệp trình độ cao đẳng trở lên thuộc nhóm ngành đào tạo trong lĩnh vực pháp luật, nhân văn, dịch vụ xã hội, khoa học xã hội và hành vi hoặc kinh doanh và quản lý;

b) Tốt nghiệp trình độ cao đẳng trở lên không thuộc nhóm ngành đào tạo tại điểm a khoản này và có ít nhất 02 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Việc đặt ra hai tiêu chuẩn này thể hiện một cách tiếp cận vừa toàn diện vừa linh hoạt của nhà nước trong việc quản lý hoạt động xuất khẩu lao động. Nó không chỉ đảm bảo chất lượng đầu vào của nhân sự mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể xây dựng đội ngũ từ nhiều nguồn khác nhau, kết hợp giữa sức mạnh của kiến thức học thuật và giá trị của kinh nghiệm thực chiến.

Đối với người lao động, quy định này như một "tấm lá chắn" bảo vệ họ, đảm bảo rằng những người trực tiếp tư vấn và hỗ trợ họ là những cá nhân có đủ trình độ và kinh nghiệm, từ đó giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo, nhận thông tin sai lệch hay không được hỗ trợ kịp thời khi gặp sự cố.

Đối với doanh nghiệp, đây là một yêu cầu buộc họ phải đầu tư nghiêm túc vào chất lượng nhân sự, xem đó là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển bền vững chứ không phải là một chi phí. Về lâu dài, một đội ngũ chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng uy tín, giảm thiểu các vụ tranh chấp tốn kém và mở ra nhiều cơ hội hợp tác quốc tế hơn. Tóm lại, đây là một quy định pháp lý mang tính xây dựng cao, góp phần tạo ra một môi trường xuất khẩu lao động ngày càng minh bạch, an toàn và chuyên nghiệp.

Ngoài ra, theo Khoản 2 Điều trên, "Nhân viên nghiệp vụ phải có giao kết hợp đồng lao động và tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại doanh nghiệp, trừ trường hợp không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội."

Nếu xem Khoản 1 và Khoản 2 của Điều 4 là một cặp quy định song hành, chúng ta có thể thấy rõ tầm nhìn quản lý toàn diện của nhà làm luật. Khoản 1 đảm bảo "chất lượng bên trong" (năng lực, trình độ), còn Khoản 2 đảm bảo "khuôn khổ bên ngoài" (trách nhiệm pháp lý, sự ổn định, tính tuân thủ). Sự kết hợp này tạo ra một hàng rào kép, vừa nâng cao chất lượng dịch vụ, vừa tăng cường tính minh bạch, góp phần làm trong sạch hóa môi trường hoạt động xuất khẩu lao động. Nó buộc các doanh nghiệp phải đầu tư nghiêm túc vào con người – yếu tố cốt lõi của ngành dịch vụ, từ đó xây dựng một nền tảng vững chắc để bảo vệ người lao động và phát triển bền vững.

2.3. Điều kiện đối với nhân viên nghiệp vụ xuất khẩu lao động chuyên trách tại một số quốc gia.

2.3.1. Đài Loan (Trung Quốc)

Theo Khoản 1 Điều 12 Nghị định 112/2021/NĐ-CP,  đối với thị trường Đài Loan (Trung Quốc), pháp luật việt Nam có quy định khắt khe hơn đối với nhân viên nghiệp vụ chuyên trách. Việc pháp luật Việt Nam ban hành các quy định chuyên biệt và khắt khe hơn đối với đội ngũ nhân viên nghiệp vụ khai thác thị trường Đài Loan không phải là một sự ngẫu nhiên. Đây là một phản ứng chính sách có chủ đích, được đúc kết từ thực tiễn nhiều năm và nhằm giải quyết triệt để những thách thức đặc thù của một trong những thị trường lao động lớn và phức tạp nhất của Việt Nam. 

a) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động tìm kiếm, phát triển thị trường lao động ngoài nước có năng lực tiếng Trung trình độ tối thiểu HSK5 hoặc tương đương;

Quy định này yêu cầu nhân viên phát triển thị trường phải có trình độ tiếng Trung HSK5 nhằm phá vỡ sự phụ thuộc vào môi giới trung gian. Năng lực ngôn ngữ cao cho phép doanh nghiệp đàm phán trực tiếp với chủ sử dụng Đài Loan, tự thẩm định các điều khoản hợp đồng phức tạp và phát hiện những rủi ro pháp lý, từ đó bảo vệ quyền lợi của người lao động một cách chủ động ngay từ khâu đầu vào.

b) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động quản lý người lao động có năng lực tiếng Trung trình độ tối thiểu HSK5 hoặc tương đương và ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại Đài Loan (Trung Quốc);

Đối với nhân viên quản lý, pháp luật yêu cầu sự kết hợp giữa trình độ tiếng Trung HSK5 và kinh nghiệm thực tế. Năng lực ngôn ngữ đảm bảo việc giao tiếp trực tiếp, xử lý khủng hoảng nhanh chóng và chính xác khi có tranh chấp hay sự cố. Trong khi đó, kinh nghiệm 01 năm giúp họ am hiểu hệ thống, quy trình làm việc tại địa phương và có phương án giải quyết các vấn đề đặc thù của thị trường một cách hiệu quả.

c) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động giáo dục định hướng có ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại Đài Loan (Trung Quốc).

Yêu cầu kinh nghiệm 01 năm đối với nhân viên giáo dục định hướng nhấn mạnh tầm quan trọng của kiến thức thực tiễn. Mục đích là để người lao động được trang bị những bài học sinh tồn thực tế về văn hóa, pháp luật địa phương và các tình huống thường gặp, thay vì chỉ học lý thuyết. Đây là biện pháp phòng ngừa từ xa, giúp giảm thiểu tỷ lệ vi phạm pháp luật và sốc văn hóa cho người lao động khi sang Đài Loan.

2.3.2. Nhật Bản

Còn tại thị trường Nhật Bản, điều kiện đối với câc nhân viên nghiệp vụ chuyên trách như sau:

a) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động tìm kiếm, phát triển thị trường lao động ngoài nước có năng lực tiếng Nhật trình độ tối thiểu N2 (chuẩn JLPT) hoặc tương đương;

Yêu cầu trình độ tiếng Nhật N2 là để đảm bảo nhân viên có thể làm việc chuyên nghiệp, đàm phán trực tiếp và thẩm định chính xác các hợp đồng chi tiết từ đối tác Nhật Bản. Điều này giúp tạo dựng lòng tin và loại bỏ các rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền lợi người lao động ngay từ đầu.

b) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động quản lý người lao động có năng lực tiếng Nhật trình độ tối thiểu N2 (chuẩn JLPT) hoặc tương đương và ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại Nhật Bản;

Sự kết hợp giữa trình độ N2 và 01 năm kinh nghiệm nhằm đảm bảo khả năng xử lý khủng hoảng hiệu quả. Năng lực ngôn ngữ giúp giao tiếp chuẩn mực với các cơ quan sở tại, trong khi kinh nghiệm thực tế cung cấp kiến thức về quy trình và cách giải quyết các vấn đề đặc thù mà lao động Việt Nam thường gặp.

c) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động giáo dục định hướng có ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại Nhật Bản.

Quy định này ưu tiên kinh nghiệm thực tế để nhân viên có thể đào tạo cho người lao động những kỹ năng sinh tồn thiết thực về văn hóa và các quy tắc xã hội nghiêm ngặt của Nhật Bản. Điều này giúp người lao động hòa nhập nhanh, phòng ngừa sốc văn hóa và các vi phạm không đáng có.

2.3.3. Điều kiện đưa người lao động đi giúp đỡ gia đình ở nước ngoài

a) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động tìm kiếm, phát triển thị trường lao động ngoài nước có năng lực ngoại ngữ phù hợp với nước tiếp nhận lao động và ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước tiếp nhận;

Yêu cầu cả kinh nghiệm và năng lực ngoại ngữ nhằm đảm bảo nhân viên có thể thẩm định chính xác các đối tác ở xa và đàm phán hợp đồng an toàn. Kinh nghiệm thực tế giúp họ nhận diện rủi ro tại các thị trường phức tạp mà việc kiểm chứng thông tin từ Việt Nam rất khó khăn.

b) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thường trực ở nước ngoài để thực hiện hoạt động quản lý người lao động, có năng lực ngoại ngữ phù hợp với nước tiếp nhận lao động và ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước tiếp nhận;

Quy định buộc phải có nhân viên thường trực tại nước ngoài là yêu cầu khắt khe nhất, nhằm đảm bảo khả năng hỗ trợ tức thời và tại chỗ. Đây là yếu tố sống còn trong việc xử lý các tình huống khẩn cấp và mang lại sự an tâm tuyệt đối cho người lao động tại các thị trường ở xa.

c) Có ít nhất 01 nhân viên nghiệp vụ thực hiện hoạt động giáo dục định hướng có ít nhất 01 năm kinh nghiệm về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước tiếp nhận.

Kinh nghiệm thực tế là yêu cầu bắt buộc để nhân viên có thể trang bị cho người lao động những kỹ năng sinh tồn thiết thực. Điều này đặc biệt quan trọng để họ có thể tự bảo vệ bản thân và hòa nhập trong một môi trường có văn hóa và pháp luật hoàn toàn xa lạ.

Trên đây là điều kiện mà nhân viên nghiệp vụ chuyên trách xuất khẩu lao động cần đáp ứng. Nếu còn bất kỳ vướng mắc nào có liên quan, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ với Luật Thành Đô để được tư vấn và giải đáp miễn phí!