Dữ Liệu Quan Trọng Là Gì? Cách xác định dữ liệu quan trọng.

Dữ liệu quan trọng là gì và tại sao khái niệm này lại trở thành tâm điểm trong bối cảnh Luật Dữ liệu 2024 sắp có hiệu lực? Đây là những thông tin, số liệu có khả năng tác động sâu rộng đến an ninh quốc gia, kinh tế vĩ mô và sự ổn định của xã hội, đòi hỏi một cơ chế quản lý và bảo vệ đặc biệt.

Hiểu đúng và đủ về loại dữ liệu này không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là chìa khóa giúp các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp xây dựng nền tảng phát triển bền vững, an toàn. Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực pháp luật về công nghệ và dữ liệu, Luật Thành Đô sẽ cung cấp một lăng kính toàn diện, giúp Quý khách hàng nhận diện chính xác các thông tin trọng yếu và tuân thủ quy định về thông tin có ý nghĩa chiến lược.

1. Dữ liệu quan trọng là gì theo quy định của Luật Dữ liệu 2024?

Để vận hành an toàn trong kỷ nguyên số, việc đầu tiên và cơ bản nhất là phải hiểu rõ định nghĩa cốt lõi của các khái niệm pháp lý. Luật Dữ liệu số 60/2024/QH15 đã đưa ra một định nghĩa nền tảng, làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động liên quan.

1.1. Định nghĩa về dữ liệu quan trọng theo pháp lý

Căn cứ vào khoản 6 Điều 3 Luật Dữ liệu 2024, khái niệm về dữ liệu thiết yếu này được quy định như sau: "Dữ liệu quan trọng là dữ liệu có thể tác động đến quốc phòng, an ninh, đối ngoại, kinh tế vĩ mô, ổn định xã hội, sức khỏe và an toàn cộng đồng thuộc danh mục do Thủ tướng Chính phủ ban hành."

Từ định nghĩa trên, Luật Thành Đô đưa ra 3 đặc điểm nhận diện chính:

• Về bản chất: Đây là các tập hợp thông tin, số liệu.
• Về thuộc tính: Chúng có khả năng gây tác động lớn đến các lĩnh vực trọng yếu của một quốc gia nếu bị xâm phạm, rò rỉ, phá hủy hoặc sử dụng sai mục đích.
• Về tính pháp lý: Một loại dữ liệu chỉ được chính thức công nhận là dữ liệu quan trọng khi nó nằm trong Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia do Thủ tướng Chính phủ xem xét và ban hành.

Như vậy, việc xác định một dữ liệu có phải là quan trọng hay không hoàn toàn không mang tính cảm tính hay tùy tiện. Nó phải dựa trên một quy trình rà soát, đánh giá nghiêm ngặt và được thể chế hóa bằng một văn bản pháp lý có hiệu lực cao nhất từ người đứng đầu Chính phủ.

1.2. Phân biệt Dữ liệu quan trọng và Dữ liệu cá nhân

Trong thực tiễn, nhiều tổ chức thường nhầm lẫn giữa dữ liệu quan trọng và dữ liệu cá nhân. Mặc dù cả hai đều cần được bảo vệ, chúng có bản chất và phạm vi tác động khác nhau. Luật Thành Đô đã lập bảng so sánh dưới đây để giúp Quý khách hàng phân biệt rõ ràng:

Việc phân biệt rõ ràng hai loại dữ liệu này giúp doanh nghiệp áp dụng đúng cơ chế bảo vệ, tuân thủ đúng quy định pháp luật, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.

2. Tầm quan trọng chiến lược của việc xác định và bảo vệ dữ liệu quan trọng

Việc xác định và bảo vệ các thông tin trọng yếu không chỉ là một nghĩa vụ tuân thủ đơn thuần. Đây là một hoạt động mang tính chiến lược, đem lại lợi ích sâu sắc và lâu dài cho cả quốc gia và từng doanh nghiệp.

2.1. Đối với An ninh và chủ quyền quốc gia

Trong chiến tranh hiện đại và cạnh tranh địa chính trị, thông tin là một dạng vũ khí. Việc rò rỉ dữ liệu quan trọng có thể gây ra những hậu quả khôn lường:

• Lộ bí mật quốc phòng: Kế hoạch tác chiến, vị trí các công trình quân sự, công nghệ vũ khí.
• Gây bất ổn kinh tế: Thông tin sai lệch về chính sách tiền tệ, tỷ giá có thể gây hoảng loạn thị trường tài chính.
• Ảnh hưởng quan hệ ngoại giao: Lộ thông tin đàm phán, chiến lược đối ngoại có thể làm suy yếu vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Vì vậy, bảo vệ dữ liệu quan trọng đồng nghĩa với việc xây dựng một phòng tuyến vững chắc để bảo vệ độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia.

2.2. Đối với sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp

Ở cấp độ vi mô, việc quản lý tốt dữ liệu quan trọng mang lại những lợi ích thiết thực:

• Nâng cao uy tín và thương hiệu: Một doanh nghiệp chứng tỏ được năng lực bảo vệ các dữ liệu nhạy cảm sẽ xây dựng được lòng tin vững chắc với đối tác, khách hàng và nhà đầu tư.
• Giảm thiểu rủi ro pháp lý và tài chính: Tuân thủ pháp luật giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt nặng, các vụ kiện tụng tốn kém và nguy cơ bị đình chỉ hoạt động.
• Tạo lợi thế cạnh tranh: Trong các cuộc đấu thầu, đặc biệt là các dự án với chính phủ hoặc các tập đoàn lớn, khả năng tuân thủ các quy định về bảo mật dữ liệu là một tiêu chí đánh giá quan trọng.
• Tối ưu hóa hoạt động: Quy trình phân loại và bảo vệ dữ liệu buộc doanh nghiệp phải nhìn lại và hệ thống hóa toàn bộ tài sản thông tin của mình, từ đó đưa ra các chiến lược quản trị hiệu quả hơn.

3. Tiêu chí cốt lõi để xác định dữ liệu quan trọng một cách chính xác nhất

Để hiện thực hóa định nghĩa trong luật, Điều 3 Dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật Dữ liệu đã đưa ra 4 nhóm tiêu chí cụ thể. Đây là cơ sở để các Bộ, ngành và sau đó là doanh nghiệp rà soát, nhận diện dữ liệu quan trọng.

3.1. Mức độ tác động đến an ninh quốc gia, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ

Tiêu chí này tập trung vào các dữ liệu mà nếu bị xâm phạm sẽ gây tác động nguy hiểm đến sự tồn vong và ổn định của chế độ, quốc gia và trật tự xã hội.

Bao gồm các thông tin liên quan đến việc bảo vệ Đảng, Nhà nước, khối đại đoàn kết dân tộc; an ninh chính trị, kinh tế, quốc phòng, đối ngoại, thông tin, xã hội, tài nguyên, môi trường, và nhiều lĩnh vực khác.

Ví dụ thực tiễn:

• Dữ liệu về quy hoạch, thiết kế, vận hành các công trình an ninh quốc phòng trọng yếu.
• Dữ liệu về trữ lượng, phân bố các loại khoáng sản có ý nghĩa chiến lược (đất hiếm, uranium).
• Thông tin về các hoạt động tình báo, phản gián của các cơ quan chức năng.

3.2. Mức độ tác động đến quan hệ đối ngoại và lợi ích quốc gia trên trường quốc tế

Tiêu chí này nhắm đến các dữ liệu có thể ảnh hưởng đến vị thế, uy tín và lợi ích của Việt Nam trong các mối quan hệ với các quốc gia và tổ chức quốc tế.

Liên quan đến các kế hoạch phát triển quan hệ đối ngoại, các dự án đầu tư chiến lược của Việt Nam ở nước ngoài, cũng như các vấn đề nhạy cảm như an ninh năng lượng và an ninh hàng hải.

Ví dụ thực tiễn:

• Nội dung các cuộc đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại, hiệp định tương trợ tư pháp chưa được công bố.
• Dữ liệu về trữ lượng và kế hoạch khai thác dầu khí tại các vùng biển có tranh chấp.
• Thông tin về các dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước tại các quốc gia khác có ảnh hưởng đến an ninh kinh tế.

3.3. Mức độ tác động đến kinh tế vĩ mô và các ngành kinh tế trọng yếu

Đây là nhóm dữ liệu có khả năng gây ra khủng hoảng hoặc bất ổn cho toàn bộ nền kinh tế quốc gia nếu bị tiết lộ hoặc thao túng.

Bao gồm dữ liệu ảnh hưởng đến tổng cung, tổng cầu, GDP, tỷ lệ thất nghiệp, chính sách tiền tệ, hoạt động xuất nhập khẩu, và việc cung ứng các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu.

Ví dụ thực tiễn:

• Số liệu thống kê kinh tế vĩ mô cấp quốc gia trước thời điểm công bố chính thức.
• Dữ liệu về hoạt động điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.
• Dữ liệu về quy hoạch và vận hành hệ thống truyền tải điện quốc gia, hệ thống kho dự trữ xăng dầu quốc gia.

3.4. Mức độ tác động đến sức khỏe, an toàn cộng đồng và quyền lợi hợp pháp

Tiêu chí cuối cùng tập trung vào các dữ liệu liên quan trực tiếp đến an toàn, sức khỏe và đời sống của người dân trên quy mô lớn.

Các dữ liệu mà nếu bị xâm phạm có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của nhiều người; ảnh hưởng đến công tác phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm; hoặc làm xáo trộn việc cung cấp các dịch vụ công thiết yếu.

Ví dụ thực tiễn:

• Dữ liệu về nguồn gen của các chủng virus nguy hiểm đang được nghiên cứu tại các phòng thí nghiệm quốc gia.
• Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, căn cước công dân.
• Dữ liệu về nguồn cung, phân phối vắc xin trong một chiến dịch tiêm chủng toàn dân.

Tư vấn chuyên sâu từ Luật Thành Đô

Việc áp dụng 4 tiêu chí trên vào thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc cả về pháp lý và lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp. Một dữ liệu có thể không quan trọng với ngành này nhưng lại là dữ liệu thiết yếu với ngành khác.

Để đánh giá chính xác và xây dựng một danh mục dữ liệu quan trọng nội bộ hiệu quả, Quý khách hàng nên tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia pháp lý. Luật Thành Đô cung cấp Dịch vụ tư vấn tuân thủ pháp luật về dữ liệu, giúp doanh nghiệp rà soát, phân loại và xây dựng quy trình bảo vệ phù hợp, giảm thiểu tối đa rủi ro pháp lý.

4. Hướng dẫn chi tiết quy trình 4 bước xác định dữ liệu quan trọng cho cơ quan và doanh nghiệp

Việc xác định dữ liệu quan trọng là một quy trình có tính hệ thống, đòi hỏi sự phối hợp và tuân thủ chặt chẽ. Dưới đây là 4 bước cơ bản mà các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cần thực hiện.

Bước 1: Nắm vững khung pháp lý và các văn bản hướng dẫn

Đây là bước nền tảng. Các chủ thể cần nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định tại Luật Dữ liệu 2024 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành (khi được ban hành chính thức). Đặc biệt chú trọng đến định nghĩa, các tiêu chí và nghĩa vụ liên quan.

Bước 2: Chờ đợi và tham chiếu Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia

Như đã phân tích, Thủ tướng Chính phủ là người có thẩm quyền cuối cùng ban hành Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia. Do đó, các doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các cổng thông tin chính thống của Chính phủ để cập nhật danh mục này ngay khi được công bố. Đây sẽ là căn cứ pháp lý trực tiếp và quan trọng nhất.

Bước 3: Tổ chức rà soát và nhận diện dữ liệu nội bộ

Dựa trên Danh mục của Thủ tướng và 4 tiêu chí đã nêu, các cơ quan, doanh nghiệp phải chủ động thực hiện các công việc sau:

• Thành lập tổ công tác: Gồm đại diện các phòng ban liên quan như pháp chế, công nghệ thông tin, an ninh, kinh doanh, sản xuất.
• Lập bản đồ dữ liệu: Thống kê và sơ đồ hóa tất cả các loại dữ liệu mà tổ chức đang thu thập, tạo ra, lưu trữ và xử lý.
• Đối chiếu và phân loại: So sánh các loại dữ liệu trong bản đồ với Danh mục của Thủ tướng và 4 tiêu chí để xác định đâu là dữ liệu quan trọng. Gắn nhãn cho các dữ liệu này trong hệ thống.
• Lập danh mục nội bộ: Xây dựng một danh mục dữ liệu quan trọng riêng của tổ chức, trong đó mô tả rõ loại dữ liệu, nơi lưu trữ, người phụ trách và các biện pháp bảo vệ đi kèm.

Bước 4: Cập nhật định kỳ theo sự thay đổi của pháp luật và thực tiễn

Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia và các tiêu chí có thể được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình mới. Do đó, quy trình rà soát và nhận diện tại doanh nghiệp không phải là hoạt động một lần mà cần được thực hiện định kỳ (ví dụ: hàng năm) hoặc đột xuất khi có sự thay đổi lớn về pháp luật hoặc mô hình kinh doanh.

5. Ai ban hành danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia? Cách tiếp cận như thế nào?

Đây là câu hỏi được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm. Quy trình ban hành và tiếp cận danh mục này được quy định khá rõ ràng.

➥ Thẩm quyền ban hành: Thủ tướng Chính phủ là người có thẩm quyền ký ban hành Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia.

➥ Quy trình xây dựng:

• Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ sẽ chủ trì, phối hợp với các bên liên quan để rà soát, đề xuất danh mục dữ liệu quan trọng thuộc phạm vi quản lý của mình.
• Các đề xuất này được gửi về cơ quan đầu mối (dự kiến là Bộ Công an) để tổng hợp, thẩm định.
• Sau khi thẩm định, dự thảo danh mục tổng hợp sẽ được trình lên Thủ tướng Chính phủ để xem xét, quyết định ban hành.

➥ Cách tiếp cận: Khi được ban hành, Danh mục dữ liệu quan trọng quốc gia sẽ là một văn bản quy phạm pháp luật công khai. Quý khách hàng có thể tìm thấy và tải về tại:

• Cổng Thông tin điện tử Chính phủ.
• Cổng Thông tin điện tử của Bộ Công an.
• Cơ sở dữ liệu quốc gia về văn bản pháp luật.

6. Nghĩa vụ pháp lý và lợi ích tuân thủ khi xử lý dữ liệu quan trọng

Việc xác định một dữ liệu là quan trọng sẽ kéo theo các nghĩa vụ pháp lý nghiêm ngặt hơn so với các loại dữ liệu thông thường. Tuy nhiên, việc tuân thủ các nghĩa vụ này mang lại những lợi ích chiến lược.

6.1. Các nghĩa vụ chính yếu cần tuân thủ

Mặc dù các quy định chi tiết sẽ nằm trong Nghị định hướng dẫn, dựa trên tinh thần của Luật Dữ liệu, các doanh nghiệp sở hữu hoặc xử lý dữ liệu quan trọng có thể phải tuân thủ các nghĩa vụ sau:

6.2. Lợi ích vượt trội khi chủ động tuân thủ

Việc xem tuân thủ pháp luật về dữ liệu quan trọng không phải là gánh nặng, mà là một khoản đầu tư thông minh.

• Xây dựng khả năng phục hồi: Doanh nghiệp có quy trình bảo vệ dữ liệu tốt sẽ có khả năng chống chọi và phục hồi nhanh hơn sau các cuộc tấn công mạng hoặc sự cố an ninh thông tin.
• Mở ra cơ hội kinh doanh mới: Tuân thủ là điều kiện tiên quyết để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và các dự án của chính phủ, đặc biệt trong các lĩnh vực hạ tầng, năng lượng, tài chính.
• Thúc đẩy văn hóa bảo mật: Khi lãnh đạo coi trọng việc bảo vệ dữ liệu quan trọng, ý thức và trách nhiệm của toàn thể nhân viên về an toàn thông tin cũng sẽ được nâng cao.

7. Luật Thành Đô - Đối tác pháp lý tin cậy đối với hoạt động tuân thủ pháp luật về dữ liệu

Hệ thống pháp luật về dữ liệu tại Việt Nam đang trong giai đoạn định hình và hoàn thiện nhanh chóng. Việc tự mình cập nhật, diễn giải và áp dụng các quy định phức tạp này có thể là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp.

Với đội ngũ luật sư và chuyên gia giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc cả về pháp lý và công nghệ, Luật Thành Đô cam kết mang đến những giải pháp pháp lý toàn diện và hiệu quả, giúp Quý khách hàng không chỉ tuân thủ, mà còn biến việc tuân thủ thành một lợi thế cạnh tranh.

Chúng tôi cung cấp các gói dịch vụ đa dạng:

• Tư vấn pháp lý tổng thể về Luật Dữ liệu và các quy định liên quan.
• Dịch vụ rà soát, đánh giá và phân loại dữ liệu theo các tiêu chí của pháp luật.
• Hỗ trợ xây dựng quy trình, chính sách bảo vệ dữ liệu quan trọng và dữ liệu cá nhân.
• Đào tạo nội bộ cho nhân viên về nhận thức và trách nhiệm bảo mật thông tin.
• Đại diện, làm việc với cơ quan nhà nước trong các vấn đề liên quan.
• Để đảm bảo doanh nghiệp của bạn đang đi đúng hướng và sẵn sàng cho sự thay đổi của pháp luật, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn sơ bộ và đánh giá nhu cầu.