Nên Thành Lập Công Ty Hay Hộ Kinh Doanh? So Sánh Chi Tiết A-Z

Lựa chọn giữa thành lập công ty hay hộ kinh doanh là quyết định then chốt, định hình tương lai pháp lý và tiềm năng phát triển của mỗi startup. Luật Thành Đô sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện để bạn đưa ra quyết định phù hợp, tối ưu lợi ích và đảm bảo tuân thủ pháp luật, giảm thiểu rủi ro kinh doanh và hỗ trợ phát triển bền vững.

Công ty và Hộ kinh doanh: Những định nghĩa cơ bản cần nắm vững là gì?

"Công ty là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh, sở hữu tư cách pháp nhân (trừ doanh nghiệp tư nhân). Hộ kinh doanh là mô hình do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình, không có tư cách pháp nhân."

Trước khi đi sâu vào so sánh, việc hiểu rõ bản chất pháp lý của từng loại hình là vô cùng quan trọng. Theo Luật Doanh nghiệp 2020 (LDN-2020), doanh nghiệp được định nghĩa là một tổ chức kinh tế có tên riêng, tài sản, trụ sở giao dịch và được thành lập nhằm mục đích kinh doanh. Các loại hình công ty phổ biến bao gồm công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. Trong đó, công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có tư cách pháp nhân, còn doanh nghiệp tư nhân thì không. Việc này mang lại nhiều lợi ích và ưu thế trong hoạt động kinh doanh.

Mặt khác, hộ kinh doanh được quy định tại Điều 82 Nghị định 168/2025/NĐ-CP (ND-168) là mô hình do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân. Điều này đồng nghĩa với việc chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn đối với các nghĩa vụ tài chính và pháp lý phát sinh từ hoạt động kinh doanh, một điểm khác biệt cơ bản cần lưu ý khi cân nhắc lựa chọn.

Việc nắm vững những định nghĩa cơ bản này giúp các nhà khởi nghiệp có cái nhìn rõ ràng về nền tảng pháp lý, từ đó xây dựng kế hoạch kinh doanh vững chắc. Những điều cần biết khi thành lập công ty sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quát hơn về các loại hình doanh nghiệp, nắm bắt các quy định của pháp luật để tránh những sai sót không đáng có ngay từ khi bắt đầu.

Ưu nhược điểm nổi bật của Công ty và Hộ kinh doanh là gì?

"Công ty mang lại lợi thế về trách nhiệm hữu hạn, khả năng mở rộng quy mô, huy động vốn, và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ. Hộ kinh doanh ưu tiên sự đơn giản trong thủ tục, chi phí thấp ban đầu và quản lý dễ dàng, phù hợp với mô hình kinh doanh nhỏ lẻ."

Việc so sánh ưu và nhược điểm của công ty và hộ kinh doanh giúp bạn đánh giá khách quan, lựa chọn mô hình phù hợp nhất với mục tiêu phát triển. Nên thành lập loại hình doanh nghiệp nào phụ thuộc vào chiến lược phát triển dài hạn của bạn.

Công ty: Nền tảng cho sự phát triển vượt trội

Ưu điểm:

• Trách nhiệm hữu hạn: Đây là ưu điểm nổi bật nhất của các loại hình công ty có tư cách pháp nhân (TNHH, CP). Theo Điều 46, Điều 111, Điều 177 và Điều 74 LDN-2020, chủ sở hữu hoặc thành viên chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp. Điều này bảo vệ tài sản cá nhân của chủ sở hữu khỏi rủi ro kinh doanh, mang lại sự an tâm lớn khi đối mặt với các khoản nợ hoặc tranh chấp pháp lý.
• Tư cách pháp nhân: Công ty có tư cách pháp nhân (Điều 46, 74, 111, 177 LDN-2020) có thể tự mình tham gia các giao dịch, ký kết hợp đồng, đứng tên tài sản và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Điều này tạo sự tin cậy, minh bạch và chuyên nghiệp trong mắt đối tác, ngân hàng, và khách hàng, đặc biệt khi doanh nghiệp muốn phát triển thị trường hoặc hợp tác quốc tế.
• Khả năng huy động vốn đa dạng: Công ty có nhiều hình thức huy động vốn hơn. Công ty cổ phần có thể phát hành cổ phần (Điều 111 LDN-2020), trái phiếu, thu hút nhiều nhà đầu tư lớn. Công ty TNHH có thể tiếp nhận thêm thành viên mới, tăng vốn điều lệ (Điều 68, 87 LDN-2020). Điều này mở ra cơ hội lớn để mở rộng quy mô kinh doanh, đầu tư vào công nghệ, nhân sự và marketing.
• Xây dựng thương hiệu và uy tín: Với tư cách pháp nhân và cấu trúc quản lý chuyên nghiệp, công ty dễ dàng xây dựng thương hiệu, tạo dựng niềm tin với đối tác và khách hàng. Các hợp đồng lớn, các dự án đòi hỏi sự minh bạch cao thường ưu tiên giao dịch với công ty.
• Quy mô hoạt động và sử dụng lao động không giới hạn: Công ty không bị giới hạn về số lượng lao động hay quy mô hoạt động, cho phép mở rộng kinh doanh linh hoạt, phát triển nhiều chi nhánh, văn phòng đại diện trên toàn quốc và quốc tế.

Nhược điểm:

• Thủ tục phức tạp: Quá trình thành lập công ty đòi hỏi nhiều bước hơn, hồ sơ chi tiết hơn và tuân thủ các quy định pháp luật chặt chẽ hơn so với hộ kinh doanh. Các quy định về Điều lệ công ty, danh sách thành viên/cổ đông, danh sách chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, người đại diện theo pháp luật cần được chuẩn bị kỹ lưỡng (Điều 20, 21, 22 LDN-2020, Điều 24 ND-168).
• Chi phí ban đầu và duy trì cao hơn: Bao gồm lệ phí đăng ký, chi phí thuê văn phòng, chi phí kế toán, kiểm toán, và các loại thuế phức tạp hơn (thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng...).
• Nghĩa vụ báo cáo và tuân thủ pháp luật chặt chẽ: Công ty phải thực hiện nhiều báo cáo tài chính, báo cáo thuế định kỳ, và tuân thủ các quy định về quản trị nội bộ theo Luật Doanh nghiệp, Luật Kế toán, Luật Thuế... Điều này đòi hỏi đội ngũ nhân sự chuyên môn hoặc dịch vụ thuê ngoài.
• Cấu trúc quản lý phức tạp: Đặc biệt với công ty cổ phần, cấu trúc quản lý gồm Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc/Tổng giám đốc (Điều 137 LDN-2020), đòi hỏi sự rõ ràng trong phân quyền và trách nhiệm.

Hộ kinh doanh: Linh hoạt cho quy mô nhỏ

Ưu điểm:

• Thủ tục thành lập đơn giản: Việc đăng ký hộ kinh doanh ít phức tạp hơn, chỉ cần Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh và Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập (Điều 99 ND-168). Thời gian xử lý hồ sơ nhanh chóng, thường trong 03 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền nhận được hồ sơ hợp lệ (Điều 99 ND-168).
• Chi phí ban đầu thấp: Phí, lệ phí đăng ký hộ kinh doanh thường thấp hơn đáng kể so với công ty. Chi phí duy trì cũng đơn giản hơn, không yêu cầu hệ thống kế toán phức tạp.
• Chế độ kế toán và thuế đơn giản: Hộ kinh doanh thường áp dụng chế độ kế toán đơn giản, không yêu cầu báo cáo tài chính phức tạp như công ty. Về thuế, hộ kinh doanh có thể nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc kê khai (nếu đáp ứng điều kiện). ND-168 quy định hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (Điều 82 ND-168).
• Quản lý và điều hành linh hoạt: Chủ hộ kinh doanh có toàn quyền quyết định đối với hoạt động kinh doanh (Điều 84 ND-168), không cần tuân thủ các quy định về quản trị nội bộ phức tạp như công ty.

Nhược điểm:

• Trách nhiệm vô hạn: Đây là nhược điểm lớn nhất. Chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với mọi hoạt động kinh doanh của hộ. Điều này tiềm ẩn rủi ro tài chính cao cho tài sản cá nhân khi có biến cố.
• Không có tư cách pháp nhân: Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, không thể tự mình ký kết hợp đồng, đứng tên tài sản. Mọi giao dịch thường phải thông qua chủ hộ, làm giảm tính chuyên nghiệp và khó khăn khi giao dịch với các đối tác lớn, ngân hàng.
• Hạn chế về quy mô và số lượng lao động: Hộ kinh doanh thường có quy mô nhỏ, chỉ được đăng ký một địa điểm kinh doanh cố định và không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện. Tuy nhiên, theo Điều 87 ND-168, một hộ kinh doanh có thể có nhiều địa điểm kinh doanh trong phạm vi cả nước và phải thông báo cho cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi đặt địa điểm kinh doanh.
• Khó khăn trong huy động vốn và xây dựng thương hiệu: Do không có tư cách pháp nhân và quy mô hạn chế, hộ kinh doanh gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận các nguồn vốn lớn từ ngân hàng, nhà đầu tư. Việc xây dựng thương hiệu cũng kém hiệu quả hơn.
• Hạn chế ngành nghề: Một số ngành nghề kinh doanh yêu cầu phải thành lập doanh nghiệp mới được hoạt động.

Điểm khác biệt cốt lõi giữa Công ty và Hộ kinh doanh là gì?

"Sự khác biệt cơ bản giữa công ty và hộ kinh doanh nằm ở tư cách pháp nhân, trách nhiệm tài sản, khả năng huy động vốn và quy mô hoạt động, ảnh hưởng trực tiếp đến tiềm năng phát triển và rủi ro pháp lý."

Để đưa ra quyết định sáng suốt, việc phân tích chi tiết các điểm khác biệt là rất cần thiết. Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cũng có những khác biệt so với công ty.

Thủ tục thành lập, chế độ kế toán và nghĩa vụ thuế: Những điểm cần chuẩn bị là gì?

"Công ty đòi hỏi hồ sơ chi tiết, tuân thủ Luật Doanh nghiệp, chế độ kế toán phức tạp và nhiều loại thuế hơn. Hộ kinh doanh có thủ tục đơn giản tại cấp xã, chế độ kế toán tinh gọn và thuế khoán phù hợp với quy mô nhỏ."

Luật Thành Đô hiểu rằng sự minh bạch trong thủ tục và các nghĩa vụ tài chính là yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru. Thủ tục thành lập công ty TNHH hoặc thành lập công ty cổ phần đều có những yêu cầu riêng biệt mà bạn cần nắm rõ.

Thủ tục thành lập

• Đối với Công ty:
  • Hồ sơ: Theo Điều 19, 20, 21, 22 LDN-2020 sửa đổi bổ sung năm 2025 và Điều 24 ND-168, hồ sơ đăng ký công ty bao gồm:
    • Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp (Mẫu Phụ lục I theo Thông tư 68).
    • Điều lệ công ty.
    • Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập.
    • Bản sao giấy tờ pháp lý của cá nhân (CCCD/CMND/Hộ chiếu) đối với thành viên/cổ đông sáng lập là cá nhân, người đại diện theo pháp luật.
    • Bản sao giấy tờ pháp lý của tổ chức đối với thành viên/cổ đông là tổ chức, kèm văn bản cử người đại diện theo ủy quyền.
    • Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (nếu có nhà đầu tư nước ngoài).
    • Theo LDN-2025, hồ sơ còn phải bổ sung "danh sách chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp (nếu có)" (Điều 1 LDN-2025 sửa đổi Điều 20, 21, 22 LDN-2020).
  • Cơ quan đăng ký: Cơ quan Đăng ký kinh doanh cấp tỉnh thuộc Sở Tài chính.
  • Thời gian xử lý: 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ (Điều 26 LDN-2020).
• Đối với Hộ kinh doanh:
  • Hồ sơ: Theo Điều 99 ND-168, hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh bao gồm:
    • Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (Mẫu Phụ lục II-1 theo Thông tư 68).
    • Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập.
  • Cơ quan đăng ký: Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã (Điều 99 ND-168).
  • Thời gian xử lý: 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ (Điều 99 ND-168).

Chế độ kế toán và nghĩa vụ thuế

• Đối với Công ty:
  • Kế toán: Bắt buộc phải tổ chức bộ máy kế toán, lập sổ sách kế toán, và báo cáo tài chính hằng năm theo chuẩn mực kế toán Việt Nam. Công ty phải nộp báo cáo tài chính cho cơ quan thuế và cơ quan đăng ký kinh doanh.
  • Thuế: Phải nộp các loại thuế như Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), Thuế giá trị gia tăng (GTGT), Thuế môn bài (hiện nay là lệ phí môn bài), và các loại thuế khác tùy ngành nghề. Việc kê khai và nộp thuế phức tạp hơn, đòi hỏi chuyên môn kế toán.
• Đối với Hộ kinh doanh:
  • Kế toán: Chế độ kế toán đơn giản hơn, không bắt buộc phải có kế toán trưởng. Có thể không cần lập báo cáo tài chính phức tạp nếu nộp thuế theo phương pháp khoán.
  • Thuế:
    • Phương pháp khoán: Nếu đáp ứng điều kiện về doanh thu dưới ngưỡng quy định của từng địa phương, hộ kinh doanh có thể nộp thuế khoán (bao gồm thuế GTGT và thuế TNCN theo tỷ lệ doanh thu). Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN.
    • Phương pháp kê khai: Hộ kinh doanh có quy mô lớn hơn hoặc tự nguyện có thể nộp thuế theo phương pháp kê khai, tương tự như doanh nghiệp nhỏ.

Các chi phí liên quan

• Chi phí thành lập ban đầu:
  • Công ty: Lệ phí đăng ký doanh nghiệp (50.000 VNĐ theo Thông tư 47/2019/TT-BTC về phí, lệ phí đăng ký doanh nghiệp, tuy nhiên cần kiểm tra quy định mới nhất của Bộ Tài chính), phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp (100.000 VNĐ), chi phí khắc con dấu (khoảng 200.000 - 400.000 VNĐ), mua chữ ký số, hóa đơn điện tử, treo biển hiệu, mở tài khoản ngân hàng. Tổng chi phí ban đầu thường từ 2.000.000 - 5.000.000 VNĐ chưa bao gồm dịch vụ thuê ngoài. Chi phí thành lập công ty trọn gói tại Luật Thành Đô sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí.
  • Hộ kinh doanh: Lệ phí đăng ký hộ kinh doanh (100.000 VNĐ theo ND-168), không bắt buộc con dấu, chi phí mua hóa đơn (nếu có nhu cầu). Tổng chi phí ban đầu thường thấp hơn, khoảng vài trăm nghìn đồng đến dưới 1.000.000 VNĐ.
• Chi phí vận hành hàng tháng/quý/năm:
  • Công ty: Chi phí thuê kế toán/dịch vụ kế toán, chi phí kiểm toán (nếu có), các loại thuế, bảo hiểm xã hội cho nhân viên, chi phí văn phòng, lương nhân sự quản lý.
  • Hộ kinh doanh: Thuế khoán (nếu có), chi phí nhân công (nếu có), các khoản phí khác tùy ngành nghề. Chi phí vận hành thường thấp hơn do quy mô và nghĩa vụ đơn giản hơn.

Khả năng mở rộng, huy động vốn và xây dựng thương hiệu: Yếu tố then chốt cho sự phát triển lâu dài là gì?

"Công ty vượt trội trong việc mở rộng quy mô, thu hút đầu tư và xây dựng thương hiệu uy tín nhờ tư cách pháp nhân và cấu trúc linh hoạt. Hộ kinh doanh thích hợp cho mô hình nhỏ, ổn định với mục tiêu tăng trưởng hạn chế."

Đối với những nhà khởi nghiệp có tầm nhìn dài hạn và khát vọng phát triển mạnh mẽ, việc đánh giá khả năng mở rộng, huy động vốn và xây dựng thương hiệu là cực kỳ quan trọng.

Khả năng mở rộng kinh doanh

• Công ty:
  • Cho phép mở rộng quy mô kinh doanh không giới hạn, thành lập nhiều chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh trên toàn quốc và ở nước ngoài (Điều 45 LDN-2020). Điều này tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận nhiều thị trường, phân phối sản phẩm/dịch vụ rộng khắp.
  • Có thể liên doanh, liên kết, góp vốn vào các công ty khác, tạo thành các tập đoàn kinh tế, tổng công ty (Điều 194 LDN-2020), mở rộng hệ sinh thái kinh doanh một cách đa dạng và bền vững.
• Hộ kinh doanh:
  • Bị giới hạn về quy mô, không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện. Mặc dù Điều 87 ND-168 cho phép có nhiều địa điểm kinh doanh trong phạm vi cả nước, nhưng các địa điểm này vẫn mang tính chất phụ thuộc và không có tư cách pháp lý độc lập, gây khó khăn trong việc quản lý tập trung và phát triển chiến lược.
  • Chủ hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh (Điều 188 LDN-2020), hạn chế khả năng đa dạng hóa các mô hình kinh doanh cá nhân.

Khả năng huy động vốn

• Công ty:
  • Có thể huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau: vốn góp của thành viên/cổ đông (Điều 47, 75, 113 LDN-2020), phát hành cổ phần (đối với công ty cổ phần, Điều 111 LDN-2020), phát hành trái phiếu (đối với công ty TNHH, CP, Điều 46, 74 LDN-2020), vay vốn ngân hàng với điều kiện thuận lợi hơn do có tư cách pháp nhân và tài sản rõ ràng.
  • Thống kê cho thấy, các ngân hàng thường ưu tiên cho vay đối với các doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, đặc biệt là công ty TNHH và công ty cổ phần, với hạn mức tín dụng cao hơn và lãi suất cạnh tranh hơn so với hộ kinh doanh.
• Hộ kinh doanh:
  • Hạn chế trong việc huy động vốn. Chủ yếu dựa vào vốn tự có, vốn vay từ người thân, bạn bè hoặc các khoản vay nhỏ từ ngân hàng với điều kiện chặt chẽ hơn.
  • Không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào (Điều 188 LDN-2020), gây khó khăn trong việc thu hút các nhà đầu tư lớn, quỹ đầu tư, hoặc niêm yết trên sàn chứng khoán.

Xây dựng thương hiệu và uy tín với đối tác

• Công ty:
  • Dễ dàng xây dựng thương hiệu chuyên nghiệp, uy tín hơn do có tư cách pháp nhân độc lập, tên giao dịch rõ ràng (Điều 37 LDN-2020), và khả năng tham gia các hợp đồng lớn.
  • Các đối tác lớn, nhà cung cấp, khách hàng doanh nghiệp thường ưu tiên hợp tác với công ty để đảm bảo tính pháp lý, minh bạch và an toàn trong giao dịch.
• Hộ kinh doanh:
  • Thường bị xem là mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, thiếu tính chuyên nghiệp. Việc xây dựng thương hiệu lớn, có tầm ảnh hưởng quốc gia hoặc quốc tế gặp nhiều rào cản.
  • Khó khăn khi giao dịch với các đối tác lớn, đặc biệt là các đối tác nước ngoài, do thiếu tư cách pháp nhân và trách nhiệm vô hạn.

Khi nào nên chọn Công ty, khi nào nên chọn Hộ kinh doanh?

"Quyết định nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh phụ thuộc vào loại hình kinh doanh, mục tiêu phát triển, quy mô dự kiến và mức độ chấp nhận rủi ro của chủ thể kinh doanh."

Luật Thành Đô khuyên bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố sau để đưa ra lựa chọn phù hợp, đảm bảo sự phát triển bền vững và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Nên thành lập Công ty khi:

• Có tầm nhìn phát triển lâu dài và mở rộng: Nếu bạn dự định phát triển kinh doanh thành chuỗi cửa hàng, mở rộng quy mô sản xuất, cung cấp dịch vụ trên nhiều tỉnh thành hoặc xuất khẩu, nhập khẩu, thì công ty là lựa chọn tối ưu.
• Cần huy động vốn lớn: Khi có nhu cầu gọi vốn từ nhà đầu tư, phát hành cổ phần, trái phiếu hoặc vay vốn ngân hàng với hạn mức cao, công ty mang lại nhiều lợi thế hơn.
• Ngành nghề kinh doanh đòi hỏi tư cách pháp nhân hoặc quy mô lớn: Một số ngành nghề như tài chính, ngân hàng, bất động sản, xây dựng quy mô lớn, giáo dục, y tế... yêu cầu bắt buộc phải thành lập công ty.
• Muốn giảm thiểu rủi ro tài sản cá nhân: Với trách nhiệm hữu hạn, tài sản cá nhân của chủ sở hữu được bảo vệ khi công ty gặp rủi ro tài chính, phá sản. Đây là một điểm mạnh rất lớn của mô hình công ty TNHH và công ty cổ phần.
• Muốn xây dựng thương hiệu chuyên nghiệp và uy tín: Công ty tạo dựng hình ảnh đáng tin cậy hơn, dễ dàng hợp tác với các đối tác lớn, tham gia các dự án đòi hỏi sự minh bạch và pháp lý chặt chẽ.
• Sử dụng lao động số lượng lớn trở lên: Mặc dù quy định về số lượng lao động của hộ kinh doanh đã được nới lỏng, nhưng công ty vẫn là lựa chọn phù hợp hơn cho các doanh nghiệp có quy mô nhân sự lớn.
• Muốn chuyển đổi hộ kinh doanh lên công ty: Theo Điều 27 ND-168, việc đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh là hoàn toàn khả thi và được khuyến khích khi hộ kinh doanh phát triển đến một quy mô nhất định. Chuyển đổi hộ kinh doanh lên công ty giúp doanh nghiệp phát triển vượt bậc.

Nên thành lập Hộ kinh doanh khi:

• Quy mô kinh doanh nhỏ lẻ, ít vốn: Phù hợp với các cửa hàng tạp hóa, quán ăn nhỏ, kinh doanh dịch vụ cá nhân, kinh doanh online quy mô nhỏ với doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm.
• Mong muốn thủ tục đơn giản, chi phí thấp: Nếu bạn ưu tiên sự nhanh chóng, ít rườm rà về giấy tờ và muốn tiết kiệm chi phí ban đầu, hộ kinh doanh là lựa chọn lý tưởng.
• Không có nhu cầu mở rộng quy mô lớn: Nếu mô hình kinh doanh dự kiến chỉ hoạt động trong một phạm vi hẹp, không có ý định mở chi nhánh hay thu hút lao động đông đảo, hộ kinh doanh là đủ.
• Chấp nhận trách nhiệm vô hạn: Bạn sẵn sàng chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân cho các khoản nợ của hộ kinh doanh.
• Ngành nghề không yêu cầu tư cách pháp nhân: Các ngành nghề dịch vụ cá nhân, bán lẻ thông thường không yêu cầu tư cách pháp nhân vẫn có thể hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh.

Lời khuyên chuyên sâu từ Luật Thành Đô: Tối ưu hóa lựa chọn và tuân thủ pháp luật

Việc chọn lựa đúng mô hình kinh doanh ngay từ đầu là yếu tố then chốt cho sự thành công. Luật Thành Đô luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ pháp luật và dự phòng rủi ro. Chúng tôi nhận thấy nhiều nhà khởi nghiệp ban đầu lựa chọn hộ kinh doanh vì sự đơn giản và chi phí thấp. Tuy nhiên, khi kinh doanh phát triển, nhu cầu mở rộng, huy động vốn, hoặc hợp tác với các đối tác lớn sẽ nảy sinh, và hộ kinh doanh thường không đáp ứng được những yêu cầu này.

Sự khác biệt về trách nhiệm tài sản là một yếu tố chuyên môn cốt lõi. Trong công ty TNHH và công ty cổ phần, trách nhiệm hữu hạn có nghĩa là tài sản riêng của chủ sở hữu/thành viên được tách biệt hoàn toàn khỏi tài sản của công ty. Điều này đặc biệt quan trọng khi công ty gặp phải những rủi ro về pháp lý hoặc tài chính, ví dụ như phá sản. Theo Điều 46 và Điều 74 LDN-2020, chủ sở hữu chỉ mất đi phần vốn đã góp vào công ty, trong khi tài sản cá nhân như nhà cửa, xe cộ sẽ không bị ảnh hưởng. Ngược lại, với hộ kinh doanh, Điều 188 LDN-2020 và Điều 82 ND-168 quy định rõ chủ hộ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình cho mọi nghĩa vụ của hộ kinh doanh. Đây là một rủi ro rất lớn mà nhiều người khởi nghiệp thường bỏ qua khi mới bắt đầu.

Mặc dù thủ tục thành lập công ty có thể phức tạp hơn hộ kinh doanh, nhưng những lợi ích lâu dài mà nó mang lại là không thể phủ nhận. Chi phí thành lập công ty không chỉ là chi phí ban đầu mà còn là khoản đầu tư cho sự ổn định pháp lý, khả năng tăng trưởng và uy tín. Việc chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng theo các mẫu biểu quy định tại Thông tư 68/2025/TT-BTC (TT-68), ví dụ: Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, Danh sách cổ đông sáng lập,... sẽ giúp quá trình diễn ra suôn sẻ. Ngược lại, việc thiếu hiểu biết hoặc chủ quan trong việc tuân thủ pháp luật có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, từ phạt hành chính đến tranh chấp pháp lý, ảnh hưởng lớn đến tài chính và uy tín của doanh nghiệp.

Tóm lại, nếu bạn có kế hoạch kinh doanh nhỏ, không cần mở rộng quy mô lớn, và sẵn sàng chịu trách nhiệm vô hạn, hộ kinh doanh có thể là lựa chọn ban đầu hợp lý. Tuy nhiên, nếu bạn có tầm nhìn xa hơn, muốn xây dựng một thương hiệu mạnh, huy động vốn lớn, mở rộng hoạt động và bảo vệ tài sản cá nhân, việc thành lập công ty là bước đi chiến lược và bền vững hơn.

Luật Thành Đô cam kết đồng hành cùng các nhà khởi nghiệp, cung cấp giải pháp tư vấn thành lập công ty giá rẻ và dịch vụ pháp lý trọn gói, đảm bảo mọi thủ tục được thực hiện nhanh chóng, chính xác và tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Để được tư vấn chi tiết và chuyên nghiệp về lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp, thủ tục, hồ sơ và các chi phí liên quan, hãy liên hệ ngay với **Luật Thành Đô** tại website luatthanhdo.com.vn, Luật sư Nguyễn Lâm Sơn, Hotline: 0919089888, Email: luatsu@luatthanhdo.com.vn, Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Dương Đình Nghệ, KĐTM CG, Phường Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội.

Câu hỏi thường gặp về Công ty và Hộ kinh doanh

• 1. Hộ kinh doanh có được chuyển đổi thành công ty không?

  Trả lời: Có, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể chuyển đổi thành công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần hoặc công ty hợp danh theo quy định tại Điều 205 LDN-2020 và Điều 27 ND-168. Quá trình này được khuyến khích khi hộ kinh doanh phát triển đến quy mô lớn hơn hoặc cần những lợi thế pháp lý của doanh nghiệp.

• 2. Tôi có thể vừa làm chủ hộ kinh doanh, vừa là thành viên công ty không?

  Trả lời: Theo khoản 3 Điều 188 LDN-2020, chủ doanh nghiệp tư nhân không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên hợp danh của công ty hợp danh. Tuy nhiên, chủ hộ kinh doanh có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong công ty TNHH hoặc công ty cổ phần với tư cách cá nhân (Điều 84 ND-168). Do đó, bạn có thể là chủ hộ kinh doanh và đồng thời là thành viên góp vốn/cổ đông của công ty TNHH hoặc công ty cổ phần.

• 3. Hộ kinh doanh có được xuất hóa đơn VAT không?

  Trả lời: Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai hoặc tự nguyện thì được sử dụng hóa đơn điện tử do cơ quan thuế cấp hoặc ủy quyền. Tuy nhiên, hộ kinh doanh nộp thuế khoán thường không được tự xuất hóa đơn VAT, mà phải đề nghị cơ quan thuế cấp lẻ theo từng lần phát sinh nếu khách hàng yêu cầu.

• 4. Chi phí thành lập công ty tnhh 1 thành viên là bao nhiêu?

  Trả lời: Chi phí thành lập công ty TNHH 1 thành viên bao gồm lệ phí đăng ký doanh nghiệp (50.000 VNĐ), phí công bố nội dung đăng ký (100.000 VNĐ), chi phí khắc dấu, mua chữ ký số, hóa đơn điện tử... Tổng chi phí pháp lý ban đầu thường dao động từ 2.000.000 - 5.000.000 VNĐ, chưa bao gồm các chi phí thuê dịch vụ hoặc chuẩn bị vốn điều lệ. Để có con số chính xác và tối ưu nhất, chi phí thành lập công ty TNHH 1 thành viên hết bao nhiêu hãy liên hệ Luật Thành Đô để được tư vấn.

• 5. Thời gian hoàn tất thủ tục đăng ký công ty là bao lâu?

  Trả lời: Theo Điều 26 LDN-2020, Cơ quan đăng ký kinh doanh có trách nhiệm xem xét tính hợp lệ của hồ sơ và cấp đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ. Nếu hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan sẽ thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung. Thực tế, thời gian có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào sự chuẩn bị hồ sơ của doanh nghiệp và tình trạng xử lý của cơ quan chức năng.

Nguồn tham khảo:

• Luật Doanh nghiệp 2020
• Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp 2025
• Nghị định 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp
• Thông tư 68/2025/TT-BTC ban hành biểu mẫu sử dụng trong đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh
• Cổng Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp