Doanh Nghiệp Mới Thành Lập Phải Nộp Những Loại Thuế Nào?

Các loại thuế phải nộp khi thành lập doanh nghiệp luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà khởi nghiệp và quản lý, đặc biệt là trong bối cảnh pháp luật thuế thay đổi liên tục. Luật Thành Đô mang đến giải pháp toàn diện, giúp doanh nghiệp nắm rõ nghĩa vụ tài chính, kê khai và đóng thuế chuẩn xác ngay từ những bước đầu tiên, đảm bảo tuân thủ quy định về pháp luật doanh nghiệp và quy định về thuế.

Doanh nghiệp mới thành lập cần chuẩn bị những loại thuế và lệ phí cơ bản nào?

Các doanh nghiệp mới thành lập tại Việt Nam sẽ có nghĩa vụ nộp một số loại thuế và lệ phí cơ bản như Lệ phí môn bài, Thuế giá trị gia tăng (GTGT), Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) và các khoản lệ phí hành chính liên quan đến thủ tục đăng ký kinh doanh. Việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp doanh nghiệp khởi đầu thuận lợi và tránh các rủi ro pháp lý về tài chính.

Việc xác định các nghĩa vụ thuế ngay từ ban đầu là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của mọi tổ chức kinh tế. Một sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính, bao gồm cả việc dự trù các khoản thuế và phí, sẽ giúp doanh nghiệp mới tránh được những rắc rối không đáng có và tập trung tối đa vào hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi. Theo đánh giá từ Bộ Tài chính, việc tuân thủ các nghĩa vụ thuế là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam.

Dưới đây là tổng quan về các loại thuế và lệ phí trọng yếu mà một doanh nghiệp mới thành lập tại Việt Nam cần lưu tâm:

• Lệ phí môn bài: Đây là khoản phí bắt buộc hằng năm mà doanh nghiệp phải nộp khi bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh.
• Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Phát sinh trong quá trình mua bán hàng hóa, dịch vụ và có thể được kê khai theo phương pháp khấu trừ hoặc trực tiếp.
• Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Tính trên lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra từ các hoạt động kinh doanh.
• Các khoản lệ phí hành chính: Bao gồm lệ phí đăng ký doanh nghiệp, phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp.

Để đảm bảo tuân thủ đầy đủ và chính xác các quy định pháp luật về thuế, Luật Thành Đô luôn khuyến nghị các chủ doanh nghiệp mới cần tìm hiểu kỹ lưỡng hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia. Chúng tôi nhận thấy, những doanh nghiệp chủ động tìm hiểu về các bước thành lập doanh nghiệp và nghĩa vụ tài chính ngay từ đầu thường có lộ trình phát triển ổn định hơn.

Lệ phí môn bài được tính như thế nào, thời hạn nộp và nghĩa vụ kê khai ra sao?

Lệ phí môn bài là khoản thu bắt buộc hàng năm dựa trên vốn điều lệ hoặc doanh thu, với mức phí được quy định cụ thể. Doanh nghiệp cần kê khai và nộp trong thời hạn nhất định sau khi có giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, đảm bảo thực hiện nghĩa vụ tài chính ngay từ khi bắt đầu hoạt động.

Lệ phí môn bài, hay còn gọi là thuế môn bài, là khoản phí mà mọi doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ phải nộp hằng năm vào ngân sách nhà nước. Đây là một trong những nghĩa vụ thuế đầu tiên và cơ bản nhất mà một công ty mới thành lập cần phải nắm vững.

Lệ phí môn bài được tính dựa trên những yếu tố nào?

Mức nộp lệ phí môn bài được xác định dựa trên vốn điều lệ đã đăng ký trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc doanh thu năm trước đó của hộ kinh doanh. Cụ thể, theo quy định hiện hành, các mức phí được phân chia như sau:

💡 Luật Thành Đô chia sẻ: Để tối ưu chi phí thành lập công ty, nhiều doanh nghiệp ban đầu thường đăng ký vốn điều lệ vừa phải. Tuy nhiên, việc này cần cân nhắc kỹ lưỡng với quy mô kinh doanh và khả năng tài chính thực tế để tránh những rủi ro pháp lý về sau.

Thời hạn nộp và nghĩa vụ kê khai lệ phí môn bài như thế nào?

Đối với doanh nghiệp mới thành lập, thời hạn nộp Tờ khai lệ phí môn bài và nộp tiền lệ phí được quy định như sau:

• Doanh nghiệp thành lập từ ngày 01/01 đến 30/06 hằng năm sẽ nộp toàn bộ mức lệ phí môn bài của năm đó.
• Doanh nghiệp thành lập từ ngày 01/07 đến 31/12 hằng năm sẽ nộp 50% mức lệ phí môn bài của năm đó.

Đối với doanh nghiệp mới thành lập, nghĩa vụ này có thể phát sinh sớm hơn. Cụ thể, doanh nghiệp phải nộp tờ khai lệ phí môn bài chậm nhất là ngày 30 tháng 01 năm sau năm thành lập hoặc năm bắt đầu hoạt động sản xuất, kinh doanh. Ví dụ, nếu doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp vào tháng 3 năm 2024, thì hạn nộp tờ khai và nộp tiền lệ phí môn bài cho năm 2024 sẽ là ngày 30 tháng 01 năm 2025.

Việc kê khai và nộp đúng hạn là rất quan trọng để tránh các khoản phạt hành chính không đáng có. Luật Thành Đô luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp, cung cấp dịch vụ thành lập công ty giá rẻ trọn gói, bao gồm cả hỗ trợ kê khai và nộp các loại thuế ban đầu.

Thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với doanh nghiệp mới thành lập được kê khai theo phương pháp nào và khi nào phát sinh nghĩa vụ?

Doanh nghiệp mới thành lập có thể lựa chọn phương pháp tính thuế GTGT theo khấu trừ hoặc trực tiếp, tùy thuộc vào quy mô, ngành nghề và mong muốn của doanh nghiệp. Nghĩa vụ phát sinh ngay khi có các giao dịch mua bán chịu thuế, với việc kê khai thường xuyên theo tháng hoặc quý.

Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế gián thu, đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Doanh nghiệp mới thành lập cần hiểu rõ các phương pháp kê khai và thời điểm phát sinh nghĩa vụ để thực hiện đúng quy định.

Doanh nghiệp mới thành lập có thể lựa chọn phương pháp kê khai GTGT nào?

Theo quy định, các doanh nghiệp mới thành lập có thể lựa chọn một trong hai phương pháp kê khai thuế GTGT:

• Phương pháp khấu trừ: Áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên/năm hoặc tự nguyện đăng ký, trừ trường hợp doanh nghiệp mới thành lập từ dự án đầu tư có đăng ký nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Đây là phương pháp phổ biến, cho phép doanh nghiệp khấu trừ số thuế GTGT đầu vào đã nộp khi mua hàng hóa, dịch vụ với số thuế GTGT đầu ra khi bán hàng hóa, dịch vụ.
• Phương pháp trực tiếp: Áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm và không thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ. Doanh nghiệp sẽ nộp thuế trực tiếp trên doanh thu hoặc trên giá trị gia tăng.

Việc lựa chọn phương pháp kê khai thuế GTGT có ảnh hưởng lớn đến dòng tiền và quản lý tài chính doanh nghiệp. Luật Thành Đô luôn tư vấn dựa trên đặc thù ngành nghề và dự kiến doanh thu để giúp doanh nghiệp đưa ra lựa chọn tối ưu. 

Khi nào phát sinh nghĩa vụ nộp Thuế GTGT và tần suất kê khai?

Nghĩa vụ nộp thuế GTGT phát sinh ngay khi doanh nghiệp có hoạt động mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. Dù doanh nghiệp chưa có doanh thu, nhưng nếu có các giao dịch mua sắm tài sản, dịch vụ đầu vào có hóa đơn GTGT thì đã phát sinh hoạt động liên quan đến thuế này.

Tần suất kê khai thuế GTGT:

• Theo tháng: Áp dụng cho doanh nghiệp có tổng doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ của năm trước liền kề trên 50 tỷ đồng.
• Theo quý: Áp dụng cho doanh nghiệp có tổng doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ của năm trước liền kề từ 50 tỷ đồng trở xuống. Doanh nghiệp mới thành lập thường kê khai theo quý cho năm đầu tiên và các năm tiếp theo nếu doanh thu dưới ngưỡng.

Việc kê khai và nộp thuế GTGT đúng hạn là yếu tố then chốt để duy trì hoạt động kinh doanh hợp pháp. 

Luật Thành Đô khuyến nghị các chủ doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kế toán nội bộ vững chắc hoặc sử dụng dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp ngay từ đầu để quản lý tốt các nghĩa vụ về GTGT. Chúng tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp doanh nghiệp phải chịu phạt do không nắm rõ quy định về thời hạn kê khai và nộp thuế.

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với doanh nghiệp mới thành lập được kê khai, tạm nộp, quyết toán như thế nào và có những ưu đãi nào?

Thuế TNDN là nghĩa vụ tài chính quan trọng, tính trên lợi nhuận doanh nghiệp. Doanh nghiệp mới thành lập cần tạm nộp theo quý và quyết toán vào cuối năm tài chính. Các chính sách ưu đãi thuế có thể áp dụng, đặc biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa hoặc hoạt động trong lĩnh vực khuyến khích đầu tư.

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là loại thuế trực thu, đánh vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp, bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và các thu nhập khác. Đây là một trong những khoản thuế có tác động lớn đến lợi nhuận và chiến lược tài chính của doanh nghiệp.

Quy trình kê khai, tạm nộp và quyết toán Thuế TNDN cho doanh nghiệp mới?

Các doanh nghiệp mới thành lập cần tuân thủ quy trình sau đối với Thuế TNDN:

• Tạm nộp theo quý: Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xác định số thuế TNDN tạm nộp hàng quý, chậm nhất vào ngày 30 của tháng đầu tiên quý sau. Việc tạm nộp này dựa trên kết quả kinh doanh ước tính của quý đó. Tổng số thuế TNDN đã tạm nộp 4 quý không được thấp hơn 80% số thuế TNDN phải nộp theo quyết toán năm. Nếu thiếu sẽ bị phạt chậm nộp.
• Quyết toán năm: Vào cuối năm tài chính, doanh nghiệp phải thực hiện quyết toán thuế TNDN, tổng hợp toàn bộ doanh thu, chi phí, và thu nhập chịu thuế trong năm để xác định số thuế TNDN chính thức phải nộp. Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNDN là ngày cuối cùng của tháng thứ ba kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính.

Ví dụ, một doanh nghiệp có năm tài chính kết thúc vào ngày 31/12/2024, thì thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNDN cho năm 2024 sẽ là ngày 31/03/2025. Trong suốt quá trình tư vấn, Luật Thành Đô nhận thấy sai lầm lớn nhất của các bạn mới khởi nghiệp là không ước tính hoặc ước tính sai lợi nhuận dẫn đến việc tạm nộp thiếu và bị phạt. Chúng tôi luôn khuyên hãy bắt đầu với một kế hoạch tài chính dự kiến cụ thể để tối ưu nghĩa vụ thuế.

Doanh nghiệp mới thành lập có được hưởng các ưu đãi thuế TNDN không?

Việt Nam có nhiều chính sách ưu đãi thuế TNDN nhằm khuyến khích đầu tư và phát triển kinh tế, đặc biệt là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) và các lĩnh vực ưu tiên. Các ưu đãi phổ biến bao gồm:

• Thuế suất ưu đãi: Một số ngành nghề, lĩnh vực được khuyến khích đầu tư (như công nghệ cao, nông nghiệp, giáo dục, y tế) hoặc doanh nghiệp hoạt động tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn có thể được áp dụng thuế suất TNDN thấp hơn mức thông thường.
• Miễn, giảm thuế: Có thể được miễn thuế TNDN trong một số năm đầu và giảm thuế trong các năm tiếp theo, tùy thuộc vào quy mô và lĩnh vực hoạt động.

Để tận dụng các ưu đãi này, doanh nghiệp cần đáp ứng các điều kiện cụ thể và thực hiện thủ tục đăng ký theo quy định. 

Những khoản lệ phí hành chính nào phải nộp trực tiếp cho nhà nước khi làm thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp?

Khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, các khoản lệ phí hành chính bắt buộc phải nộp trực tiếp cho nhà nước bao gồm lệ phí đăng ký doanh nghiệp và phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp. Đây là những chi phí cố định để hoàn tất thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Ngoài các loại thuế định kỳ, doanh nghiệp mới thành lập còn phải chi trả các khoản lệ phí hành chính một lần cho nhà nước trong quá trình hoàn tất thủ tục thành lập công ty. Những khoản phí này đảm bảo tính pháp lý và công khai thông tin của doanh nghiệp.

Các khoản lệ phí hành chính bắt buộc khi đăng ký doanh nghiệp là gì?

Theo quy định pháp luật, doanh nghiệp cần nộp các khoản lệ phí sau:

• Lệ phí đăng ký doanh nghiệp: Đây là khoản phí bắt buộc để nộp hồ sơ đăng ký tại Sở Tài chính. Mức lệ phí hiện hành là 50.000 đồng/hồ sơ nộp trực tiếp tại Cơ quan Đăng ký kinh doanh. Trong trường hợp đăng ký qua mạng điện tử, lệ phí này thường được miễn để khuyến khích nộp hồ sơ trực tuyến.
• Phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp: Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp có nghĩa vụ công bố thông tin trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận. Mức phí công bố là 100.000 đồng/lần. Việc công bố này nhằm đảm bảo tính minh bạch, công khai của thông tin doanh nghiệp.

Tổng cộng, chi phí bắt buộc tối thiểu cho các khoản lệ phí hành chính khi đăng ký doanh nghiệp trực tiếp là 150.000 đồng. Tuy nhiên, nếu nộp hồ sơ online, doanh nghiệp có thể tiết kiệm 50.000 đồng. Việc này thể hiện chính sách của nhà nước trong việc khuyến khích chuyển đổi số và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Luật Thành Đô đã hỗ trợ hàng nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục này một cách nhanh chóng, chính xác, đảm bảo tuân thủ mọi quy định pháp lý, giúp chủ doanh nghiệp an tâm phát triển kinh doanh. 

Doanh nghiệp mới thành lập cần lưu ý gì để tuân thủ pháp luật thuế hiệu quả?

Để tuân thủ pháp luật thuế hiệu quả, doanh nghiệp mới cần chủ động tìm hiểu quy định, xây dựng hệ thống kế toán minh bạch, theo dõi sát sao các thời hạn và lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp. Việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý và kế toán là chìa khóa để đảm bảo an toàn pháp lý và tối ưu hóa chi phí.

Việc tuân thủ các quy định về thuế không chỉ là nghĩa vụ mà còn là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp xây dựng uy tín, tránh các rủi ro pháp lý và tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững.

• Chủ động cập nhật kiến thức: Các văn bản pháp luật về thuế thường xuyên có sự điều chỉnh. Doanh nghiệp cần chủ động cập nhật các quy định mới từ Luật Doanh nghiệp, các Nghị định và Thông tư liên quan để đảm bảo thực hiện đúng. 
• Xây dựng hệ thống kế toán bài bản: Ngay từ khi bắt đầu hoạt động, việc thiết lập một hệ thống sổ sách kế toán minh bạch, chính xác là điều kiện tiên quyết. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát các giao dịch, hạch toán doanh thu, chi phí và kê khai thuế một cách chính xác.
• Tuân thủ thời hạn: Luôn ghi nhớ và tuân thủ chặt chẽ các thời hạn kê khai, tạm nộp và quyết toán các loại thuế. Việc chậm trễ dù chỉ một ngày cũng có thể dẫn đến các khoản phạt chậm nộp.
• Tận dụng ưu đãi: Nghiên cứu kỹ các chính sách ưu đãi thuế mà doanh nghiệp có thể được hưởng, đặc biệt là các ưu đãi dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, các lĩnh vực công nghệ cao, hoặc địa bàn khuyến khích đầu tư.
• Sử dụng hóa đơn điện tử: Việc triển khai hóa đơn điện tử theo quy định của pháp luật là bắt buộc. Điều này không chỉ giúp tuân thủ quy định mà còn tối ưu hóa quy trình quản lý hóa đơn.

Luật Thành Đô luôn đồng hành cùng quý doanh nghiệp, cung cấp giải pháp pháp lý toàn diện từ khi thủ tục thành lập công ty TNHH đến các vấn đề tuân thủ sau thành lập. 

Các câu hỏi thường gặp về thuế cho doanh nghiệp mới thành lập?

• 1. Doanh nghiệp mới thành lập chưa có doanh thu có phải nộp thuế không?

  Câu trả lời: Doanh nghiệp mới thành lập, dù chưa có doanh thu, vẫn có nghĩa vụ nộp Lệ phí môn bài và các lệ phí hành chính khác. Đối với Thuế GTGT và Thuế TNDN, nghĩa vụ phát sinh khi có hoạt động kinh tế chịu thuế, kể cả các giao dịch mua sắm tài sản, dịch vụ đầu vào. Việc này là để duy trì tư cách pháp nhân và tuân thủ quy định về pháp luật tài chính.

• 2. Thời hạn cuối cùng để nộp lệ phí môn bài cho doanh nghiệp mới thành lập là khi nào?

  Câu trả lời: Thời hạn cuối cùng để nộp tờ khai và nộp tiền lệ phí môn bài cho doanh nghiệp mới thành lập là ngày 30 tháng 01 của năm tiếp theo năm thành lập hoặc năm bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh. Ví dụ, nếu thành lập năm 2024, hạn nộp là 30/01/2025.

• 3. Làm thế nào để lựa chọn phương pháp kê khai thuế GTGT phù hợp cho công ty khởi nghiệp?

  Câu trả lời: Doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp khấu trừ nếu dự kiến doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm hoặc muốn tận dụng hoàn thuế đầu vào. Phương pháp trực tiếp phù hợp hơn với doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm. Luật Thành Đô khuyên bạn nên đánh giá kỹ lưỡng mô hình kinh doanh, dự kiến doanh thu và chi phí để đưa ra lựa chọn tối ưu nhất, hoặc tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp.

• 4. Doanh nghiệp siêu nhỏ có được hưởng ưu đãi gì về thuế TNDN không?

  Câu trả lời: Có. Các doanh nghiệp siêu nhỏ, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), thường được hưởng các chính sách ưu đãi về thuế TNDN như giảm thuế suất, miễn hoặc giảm số thuế phải nộp trong một số năm đầu. Điều kiện cụ thể sẽ phụ thuộc vào quy mô, ngành nghề và địa bàn hoạt động theo quy định của pháp luật hiện hành.

• 5. Cần lưu ý gì về các khoản phạt khi không tuân thủ nghĩa vụ thuế?

  Câu trả lời: Việc không tuân thủ các nghĩa vụ thuế, bao gồm chậm kê khai, chậm nộp thuế, kê khai sai, có thể dẫn đến các khoản phạt hành chính, phạt chậm nộp, và thậm chí là các biện pháp cưỡng chế khác từ cơ quan thuế. Để tránh rủi ro, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về thời hạn và tính chính xác của hồ sơ.

Việc nắm rõ và tuân thủ các quy định về thuế cho doanh nghiệp mới thành lập là yếu tố then chốt để xây dựng một nền tảng kinh doanh vững chắc. Các loại thuế như Lệ phí môn bài, Thuế GTGT, Thuế TNDN cùng với các khoản lệ phí hành chính ban đầu đều đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kiến thức pháp luật vững vàng.

Luật Thành Đô tự hào là đối tác pháp lý đáng tin cậy, cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ toàn diện cho các doanh nghiệp, từ quy trình thành lập công ty, điều kiện thành lập doanh nghiệp, đến việc quản lý các nghĩa vụ thuế và pháp lý sau thành lập. Với đội ngũ luật sư và chuyên gia có kinh nghiệm sâu rộng, chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp tối ưu, chính xác và hiệu quả nhất cho doanh nghiệp của bạn.

Để được tư vấn chuyên sâu về các loại thuế, thủ tục đăng ký doanh nghiệp hoặc bất kỳ vấn đề pháp lý nào khác, quý khách hàng vui lòng liên hệ với Luật Thành Đô:

• Website: luatthanhdo.com.vn
• Luật sư Nguyễn Lâm Sơn
• Hotline: 0919089888
• Email: luatsu@luatthanhdo.com.vn
• Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Dương Đình Nghệ, KĐTM CG, Phường Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội

Hãy để Luật Thành Đô đồng hành cùng bạn trên hành trình kiến tạo và phát triển doanh nghiệp vững mạnh.

Tài liệu tham khảo:

• Luật Doanh nghiệp 2020 sửa đổi, bổ sung năm 2025
• Nghị định 126/2020/NĐ-CP Hướng dẫn Luật Quản lý thuế
• Thông tư 80/2021/TT-BTC Hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế